مهارت ارتباط موثر

مهارت ارتباط موثر، به معنای منتقل کردن یک پیام به طرف مقابل است؛ به گونه ای که فرد مقابل درک کاملی از آن پیام داشته باشد. مهارت ارتباط موثر با دیگران، نقش مهمی در رسیدن ما به اهداف موردنظر دارد. با تمرین و یادگیری میتوان معنای ارتباط سازی مؤثر را فرا گرفت. برقراری ارتباط موثر با دیگران، به هیچ عنوان سخت نیست بلکه با اندکی تمرین کاملا به آن تسلط پیدا خواهید کرد. در ادامه در ارتباط با ارتباط موثر و موفق و موانع و فواید این مهارت به صورت جامع اشاره خواهیم کرد.

مهارت ارتباط موثر چیست؟

مهارت ارتباط موثر به نوعی از ارتباط قوی و قابل درک بین فرستنده دیدگاه و گیرنده پیام گفته میشود. ارتباطی که ما با دیگران برقرار میکنیم باید حاوی پیامی ساده و قابل فهم و معنادار باشد؛ تا در این صورت گیرنده مفهوم کامل آن را درک کند. جامعه انسانی از طریق برقراری ارتباط افراد با یکدیگر شکل میگیرد؛ و چه خوب است که تمامی ارتباطات بین افراد از نوع موفق و موثر باشد؛ زیرا در این صورت مشکلات کمتری خواهیم داشت. اهمیت ارتباط سازی مؤثر با دیگران بسیار زیاد است؛ چرا که افراد در نتیجه ارتباط موثر با یکدیگر رشد فکری و اجتماعی مییابند و احساس ایمنی خاطر در آنها به وجود می آید.

فرایند ارتباط موثر

ارتباط موثر فرایندی است که در طول آن دانش، اطلاعات، ایده ها و عقاید مهم و درست از فرستنده به گیرنده انتقال داده میشود. در واقع باید برقراری ارتباط موثر با دیگران را فرایندی چرخه ای در نظر گرفت؛ به طوری که فرستنده با منتقل کردن یک پیام مهم به صورت کلامی یا غیر کلامی بازخورد مثبتی از گیرنده دریافت میکند. در این فرآیند، آگاهی از اینکه مهارت ارتباطی چیست نقش مهمی در انتقال موثر پیام‌ها دارد. در واقع انتقال پیام با هدف تأثیرگذاری بر افکار، احساسات و رفتار دیگران انجام میگیرد؛ بنابراین هر چه که پیام منتقل شده معنا و مفهوم قابل درکی برای گیرنده داشته باشد؛ به طور مطمئن میزان تأثیرگذاری مثبت آن نیز بیشتر خواهد بود.

انواع مختلف ارتباطات موثر

برقراری ارتباط مؤثر دارای انواع مختلفی است و ما باید در هر جایگاه و محیطی، سعی کنیم از مهارت ارتباط مؤثر به درستی استفاده نماییم. در مسیر توسعه فردی، توانایی برقراری ارتباط به صورت کلامی و غیرکلامی بسیار اهمیت دارد. همواره چهار عنصر ارتباطی تحت عنوان فرستنده پیام، گیرنده پیام، پیام و بازخورد نسبت به پیام وجود دارد؛ داشتن مهارت در برقراری یک رابطه مؤثر، بدون شک در هر موقعیتی تأثیر و نتیجه مثبتی خواهد داشت.

• ارتباط موثر در محیط کار

شما به عنوان یک کارمند یا مدیر باید به طور روزانه در محل کار خود حاضر باشید؛ که به طور مطمئن در محیط کاری با افرادی از قبیل همکاران و یا ارباب رجوع در ارتباط هستید. بکارگیری مهارتهای ارتباط موثر و بهبود آنها قطعا رفتار دو طرفه بین شما و دیگران را تحت تاثیر قرار خواهد داد. در محیط کاری باید به مهمترین روابط اجتماعی اهمیت دهید که این روابط شامل موارد زیر میشوند:

• گوش دادن
• احترام به دیگران
• داشتن اعتماد به نفس بالا
• برای ساخت روابط صمیمانه با دیگران تلاش کنید.
• در رفتارتان ثبات داشته باشید.
• از عصبانیت و پرخاشگری در محیط کاری خودداری کنید.
• ارتباط غیرکلامی موثر داشته باشید.
• از پرحرفی بپرهیزید.
• بازخورد بدهید و بازخورد دریافت کنید.

• ارتباط موثر در زندگی شخصی و عمومی

انسان موجودی اجتماعی است بنابراین کسب مهارت ارتباط موثر با دیگران میتواند تاثیرات مثبت زیادی در زندگی شخصی و عمومی وی داشته باشد. به طوری این توانایی امکان زندگی کردن را برای فرد راحتتر میکند؛ و باعث میشود که از همنشینی با دیگران لذت بیشتری ببرد. توانایی برقراری ارتباط موثر در زندگی شخصی باعث ثبات عاطفی در فرد میشود؛ به گونه ای که با مردم روابط بهتری خواهد داشت. این مهارت همچنین سلامت روانی فرد را نیز بهبود میبخشد. پیوند عمیق بین شخص و دیگران ایجاد میکند. این مهارت توانایی حل مسئله را نیز در فرد افزایش میدهد و با وجود آن فرد همیشه مولد و نوآور خواهد بود. در اختیار داشتن این توانایی و مهارت، به بهبود کیفیت زندگی می انجامد؛ به طوری که فرد با احترام گذاشتن و تاثیر مثبت بر روی دیگران، باعث محترم شدن خود نیز میشود. تا زمانی که فرد در زندگی شخصی و عمومی بتواند ارتباط سازی موثری داشته باشد؛ مشکلات کمتری هم به وجود خواهد آمد.

اهمیت ارتباط موثر

فرایند ارتباط موثر اهمیت بالایی دارد چرا که این مهارت میتواند ریشه بسیاری از مشکلات و فسادها را قطع کند. در جوامعی که ارتباط موثر از سوی افراد به خوبی رعایت میشود روابط قوی بین افراد آن جامعه شکل خواهد گرفت. اهمیت ارتباط موثر از آن جهت است که با وجود آن سوءتفاهم ها کاهش پیدا میکند. بین افراد همدلی و همگامی به وجود می آید. و در واقع میتوان این نوع از ارتباط را دلیل موجهی برای رشد و خلاقیت و اعتمادسازی دانست.

فواید ارتباط موثر چیست؟

انسان پیوسته در زندگی اجتماعی خود در حال ارتباط با دیگران است؛ حال اگر تمامی این ارتباطات از نوع موثر باشد قطعا تاثیرات مثبت و قابل توجهی در زندگی شخصی و اجتماعی وی خواهد داشت. ارتباط موثر فواید زیادی دارد که در اینجا به مهمترین آنها اشاره خواهیم کرد.

• بهبود روابط شخصی
• بهبود ارتباطات کاری
• اثربخشی در رهبری و مدیریت
• تقویت مهارت حل مسئله در فرد
• ایجاد روابط پایدار با دیگران
• افزایش خلاقیت و نوآوری در فرد
• ایجاد اعتماد بین افراد
• پیشگیری از ایجاد مشکلات و رفع سوتفاهم
• افزایش روحیه در بین اعضا خانواده و یا کارکنان یک مجموعه
• باعث کاهش تعارض میشود.
• مهارتها را تقویت میکند.
• رضایت شغلی و وفاداری را افزایش میدهد.
• ارتباط موثر موجب افزایش بازخورد میشود.

موانع ارتباط موثر چیست؟

بدون شک، توانایی برقراری ارتباط موثر با دیگران کلید پیروزی و موفقیت در زندگی میباشد؛ اما با همه فوایدی که این مهارت دارد گاهی برخی از موانع از به وجود آمدن این توانایی ممانعت میکنند. مهمترین موانع ارتباط موثر مربوط به موانع فرهنگی، ارتباطی، روانی، فیزیولوژیکی و عاطفی هستند؛ که البته برای برطرف کردن هر یک از این موانع هم راهکارهای موثری وجود دارد.

• عدم تمرکز

مسلما تا زمانی که فرد تمرکز درستی نداشته باشد نمیتواند باعث ایجاد یک رابطه تاثیرگذار با دیگران شود؛ لذا به طور همزمان نمیتوان چندین کار دشوار را پیش برد. در صورت عدم تمرکز فرد نه تنها نمیتواند یک پیام مهم را منتقل کند؛ بلکه حتی نمیتواند رفتار صحیحی هم داشته باشد.

• ترس از برقراری ارتباط

داشتن اضطراب و استرس باعث آشفتگی در برقراری ارتباط میشود. استرس موجب میشود که در روند مصاحبه و گفتگو با دیگران به طور ناگهانی از کلمات و رفتارهای بیهوده استفاده کنید که این مشکل تاثیر مثبت ارتباط را از بین میبرد.

• زیاد صحبت کردن

گاهی هم پرحرفی سبب میشود که طرفین به سکوت وادار شوند؛ که در این حالت درک معنا و مفهوم نظرات برای آنها دشوار است. در این صورت تفاوت در دیدگاه و نظرات باعث ایجاد دردسر میشود.

• غرور و رفتار بی ملاحظه

باید دانست که غرور و رفتار نامناسب در هر زمینه ای مشکل ساز است. نشان دادن غرور و بی اعتنایی از طریق متشنج کردن فضا مانع از ارتباط موثر میشود.

• عصبانیت

پرخاشگری و فریاد زدن یکی از مهمترین موانع برقراری ارتباط موثر است؛ چرا که در این حالت ممکن است گیرنده پیام نسبت به عصبانیت شما حالت تهاجمی به خود بگیرد؛ و یا اینکه به طور کلی قید ارتباط با شما را بزند.

• ناامیدی

افرادی که از خود یأس و ناامیدی نشان میدهند به هیچ عنوان حوصله برقراری ارتباط با دیگران را هم ندارند؛ که در این صورت همدلی با آنها دشوار است.

• شوخ طبعی بیش از حد

شوخ طبعی در حد مجاز در بسیاری از امور تاثیرات مثبتی در ارتباط ایجاد میکند؛ اما اگر این حالت فراتر از حد طبیعی رود قطعا بحثهای جدی به وجود خواهد آورد.

• سوگیری های شخصی

تصورات بد از یک شخص نیز مانع از برقراری ارتباط موثر با او میشود.

• پیش داوری و کلیشه ها

قضاوت و برداشت غلط از یک شخص نیز جزو تعصبات غلط است؛ که بر روی تعامل ما با دیگران تاثیر منفی میگذارد.

• خستگی و فرسودگی

خستگی جسمانی باعث کاهش تمرکز و حوصله و توان افراد در برقراری ارتباط میشود.

راهکارهایی برای ایجاد و برقراری ارتباط موثر با دیگران

با توجه به اهمیت و ضرورت برقراری ارتباط موثر با دیگران لازم است که یکسری از راهکارها را برای ایجاد این ارتباط آموزش ببینیم. شما باید با توجه به شرایط و موقعیت زمانی و مکانی از مناسبترین راهکارها استفاده نمایید تا نتیجه بگیرید.

• شفاف صحبت کردن

زمانی که شما بتوانید خیلی واضح و شفاف صحبت کنید دیگران از صحبتهای شما مفهوم درستی دریافت میکنند؛ که در این صورت برقراری ارتباط راحت و موثر خواهد بود.

• کسب فن بیان قوی

لازمه برقراری یک ارتباط قوی با مخاطب، فن بیان قوی است. شما باید از درستی پیام خود اطمینان داشته باشید از طرفی هم باید نسبت به آن شناخت کاملی داشته باشید؛ تا بتوانید آن را به خوبی بیان کنید.

• مراقب ارتباطات غیرکلامی باشید

برای برقراری ارتباط نباید فقط به فکر مکالمه زبانی باشیم چرا که ارتباطات غیرکلامی نیز بسیار مهم هستند. طرز نگاه کردن و گوش سپردن به صحبت و حتی طریقه نشستن فرد نیز بسیار مهم است که حتما باید به آنها دقت شود.

• گوش دادن فعال را تمرین کنید

گوش دادن به نسبت صحبت کردن با اهمیت است؛ بنابراین باید به گونه ای به صحبتهای دیگران گوش کنیم که منظور آنها را به طور کامل متوجه شویم.

• توجه به لحن کلام

داشتن لحن درست در هنگام صحبت کردن، باعث افزایش تاثیر گفتگو و اعتماد افراد میشود؛ در غیر این صورت نه تنها ارتباط موثری شکل نمیگیرد بلکه ممکن است اختلاف هم ایجاد شود.

• آمادگی لازم را داشته باشید

زمانی که برای برقراری ارتباط با دیگران کاملا آماده هستید؛ از هر نظر میتوانید رفتار درستی داشته باشید؛ که این ویژگی افزون بر اعتماد به نفس، سبب همدلی و همراهی دیگران هم میشود.

چگونه مهارت ارتباط گیری موثر با دیگران را در خود بهبود دهیم؟

همه افراد تا حدودی ارتباطات موثری از خود نشان میدهند؛ اما این فرآیند و کسب این مهارت نیازمند آموزشها و تکرار و تمرین است. در ادامه نسبت به بررسی چگونگی بهبود و تقویت این فرآیند میپردازیم.

• شنیدن فعال

داشتن تمرکز و حضور ذهن فعال به هنگام صحبت کردن دیگران بسیار مهم است. با این کار شما درک کاملی از افکار و نظرات آنها خواهید داشت؛ لذا میتوانید بازخورد موثری هم نسبت به صحبتهای آنها نشان دهید.

• ارتباط با شخصیتهای مختلف

همنشینی و گفتگو با شخصیتهای مهم و موثر برای بهبود ارتباط موثر بسیار مفید است. در واقع انجام این کار شما را با چالشهای مختلفی میکشاند؛ لذا چگونگی ارتباط با هر شخصیتی را یاد میگیرید.

• به ظاهر خود اهمیت بدهید

وضعیت ظاهری هر فردی به میزان شخصیت او مهم است. طرز لباس پوشیدن و آراستگی ظاهری باعث افزایش میل و رغبت دیگران برای برقراری ارتباط با شما خواهد شد؛ لذا با توجه به تمامی این شرایط سعی کنید پیش از حاضر شدن در جمع و شروع ارتباط، به وضعیت ظاهری خود رسیدگی کنید.

• مطالعه فراوان

در ارتباط با روابط موثر منابع و کتابهای زیادی موجود است؛ که شما میتوانید با مطالعه و الهام گرفتن از آنها در جهت بهبود برقراری ارتباط موثر با دیگران از آنها استفاده کنید.

کسب مهارت ارتباط موثر یک ضرورت است!

همانطور که میدانید دنیایی که در آن زندگی میکنیم بسیار پر تنش و پیچیده است؛ لذا در جهت داشتن یک زندگی آرام باید کسب مهارت ارتباط موثر را یک ضرورت حساب کنیم. داشتن ارتباط اثربخش با دیگران در هر زمینهای موجب تعامل مثبت میشود. همدلی و تعامل سازنده موجب میشود که ما و دیگران خیلی بهتر به اهداف خود برسیم؛ از طرفی هم این ارتباط سازنده به عنوان یک عامل پیشگیری کننده از سوءتفاهم ها و درگیریها خیلی اهمیت دارد.

زمانی که برای شخصیت و شغل خود احترام قائل باشید؛ سعی خواهید کرد که با دیگران نیز برخوردی محترمانه داشته باشید که در این صورت به راحتی بین شما و دیگران همدلی و همکاری مسالمت آمیز شکل میگیرد. در قسمتهای فوق در ارتباط با چیستی و فواید و موانع ارتباط موثر با طور مفصل صحبت کردیم؛ لذا با مطالعه این مقاله قطعا میتوانید به درک درستی از این ارتباط برسید.