تاب آوری و اهمیت آن در زندگی فردی و اجتماعی
گاهی اوقات مواردی مثل بیماری، بلایای طبیعی، شکست عاطفی و… شرایطی را در زندگی به وجود می‌آورد که لازم است برای گذر از آنها یاد بگیرید چگونه با تجارب چالش برانگیز زندگی کنار بیایید. اینکه بعد از رویارویی با چالش‌های زندگی، امیدوار بمانید و به تلاش خود ادامه دهید، میزان تاب آوری و سازش شما را نشان می‌دهد. در واقع تاب آوری کیفیت روان‌شناختی است که به توانایی سازگاری فرد با عوامل استرس‌زا و حفظ سلامت روانی در مواجهه با ناملایمات اشاره دارد. تاب آوری تنها یک ویژگی نیست که برخی از افراد آن را داشته باشند و بعضی نداشته باشند، بلکه تاب آوردن یا تحمل سختی مهارتی است که هر فردی می‌تواند آن را در خود پرورش دهد. با توجه به اهمیت تاب آوری در زندگی فردی و اجتماعی، ما در این مطلب تصمیم گرفتیم به بررسی تاب آوری چیست؟ انواع و مؤلفه‌های آن بپردازیم. پس اگر شما هم به دنبال کسب مهارت تاب آوردن هستید، تا پایان ما را همراهی کنید.
منظور از مهارت تاب آوری چیست و مؤلفه‌های آن شامل کدام موارد می‌شود؟
در علم روان‌شناسی، تاب آوری یا resilience اصطلاحی است که به توانایی سازگاری و انعطاف پذیری افراد در ابعاد مختلف اجتماعی، روانی، تحصیلی و… در هنگام رویارویی با مشکلات اشاره دارد. این مهارت به فرد کمک می‌کند تا از بحران‌های استرس آور و سخت زندگی عبور کند و به ارزیابی خود بپردازد. بهتر است بدانید که تاب آوری به معنی نداشتن استرس و اضطراب نبوده و به شرایط خاصی محدود نمی‌شود. به بیان دیگر، تاب آوردن که مرحله گذر از سختی‌ها و رسیدن به آرامش و آسایش است، با استفاده از سه ویژگی مهم تعریف می‌شود:
- بازیابی مجدد؛ یعنی پیدا کردن راه‌حل‌های جدید با در نظر گرفتن محدودیت‌ها و شرایط
- بهبود؛ یعنی توانایی گذر از حال نامساعد و بازگشت به حال عادی
- مقاومت؛ یعنی جلوگیری از بروز اختلال و عوامل استرس‌زا در روند زندگی
بنابراین؛ افرادی که از مهارت تاب آوری بالاتری برخوردار هستند:
- به توانایی‌ها و استعدادهای خود اعتماد دارند.
- به موقع از دیگران کمک می‌گیرند.
- هیجانات و احساسات خود را به درستی مدیریت می‌کنند.
مهارت تاب آوری به صورت بالقوه در همه افراد وجود دارد، اما با توجه به شرایط و ویژگی‌های هر فرد، ممکن است میزان آن متفاوت باشد. در واقع، تحمل سختی یا تاب آوری شامل ویژگی‌هایی است که با تقویت آنها، شما می‌توانید میزان سازگاری و نحوه برخوردتان با مسائل و مشکلات زندگی را بهبود ببخشید. در خصوص مؤلفه های تاب آوری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- عزت نفس
- شفقت ورزی
- روابط اجتماعی
- بخشندگی
- مدیریت احساسات
با انواع تاب آوری بیشتر آشنا شوید
مفهوم تاب آوری بسیار گسترده است، به همین دلیل می‌توان این مهارت را به انواع مختلفی تقسیم نمود که هر کدام در پرورش توانایی افراد برای پیشرفت در مواجهه با ناملایمات زندگی نقش مهمی دارند. به طور کلی انواع تاب آوری شامل موارد زیر می‌شود:
- تاب آوری از نوع عاطفی: این نوع از تاب آوری به توانایی فرد در کنار آمدن و مدیریت با هیجانات شدیدی که در موقعیت‌های چالش برانگیز همراه است، اشاره می‌کند. تاب آوری از نوع عاطفی فرد را قادر می‌سازد تا در شرایط استرس‌زا به درستی فکر کند و تصمیمات منطقی بگیرد.
- تاب آوری از نوع اجتماعی: این نوع از تاب آوری به توانایی گروه‌ها برای بازیابی خود در موقعیت‌های دشوار اشاره می‌کند و شامل ارتباط افراد با دیگران یا مشارکت و کار با آنها برای حل مشکلاتی است که افراد را هم به صورت فردی و هم به صورت گروهی تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- تاب آوری از نوع شناختی – روانی: این نوع از تاب آوری با چابکی ذهنی و سازگاری ارتباط دارد و افراد با استفاده از آن می‌توانند فرایندهای فکری و ذهنی خود را با شرایط در حال تغییر به خوبی تطبیق دهند و به پرورش مهارت‌های حل مسئله و دیدگاه مثبت خود بپردازند.
- تاب آوری از نوع فیزیکی: این نوع از تاب آوری شامل ارتقا و حفظ سلامت جسمانی در مواجهه با ناملایمات زندگی است و به فرد کمک می‌کند تا برای بهبود بیماری‌ها، چالش‌ها و ناراحتی‌های فیزیکی یا آسیب‌های گوناگون توانایی لازم را به دست آورد. رژیم غذایی، انتخاب سبک زندگی سالم، وقت گذاشتن برای استراحت، ارتباط برقرار کردن با دیگران از جمله مواردی هستند که در تاب‌آوری فیزیکی نقش دارند.
تاب آوری معنوی، تاب آوری سازمانی، تاب آوری اقتصادی و تاب آوری شغلی نیز از دیگر انواع تاب آوری هستند که در کنار دیگر موارد برای رشد و توسعه فردی مهم و ضروری بوده و یادگیری آنها به افراد توصیه می‌شود.
چرا در زندگی فردی و اجتماعی تاب آوری اهمیت دارد؟
همان‌طور که بیان شده؛ تاب آوری به توانایی افراد در مواجهه با ناملایمات و چالش‌های زندگی گفته می‌شود و به افراد کمک می‌کند تا بتوانند از سختی‌های زندگی عبور کنند، از تجربیات خود درس بگیرند و در نهایت به رشد و پیشرفت برسند. در خصوص اهمیت تاب آوری در زندگی فردی و اجتماعی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تاب آوری باعث می‌شود که فرد بتواند با استرس و فشارهای روانی بهتر کنار بیاید و به او اجازه می‌دهد با کاهش اضطراب و افسردگی، در رویارویی با مشکلات تصمیمات منطقی‌تری بگیرد و آرامش خود را حفظ کند.
- از دیگر مواردی که به عنوان اهمیت تاب آوری می‌توان به آن اشاره نمود، اجتماعی‌تر شدن و بهره‌مندی از توانایی‌های اجتماعی مثل کنترل وابستگی به دیگران، برقراری ارتباط با دیگران و همراه شدن با آنها، تعهد در رابطه است.
- از دیگر علل تاب آوری که می‌تواند اهمیت آن را در زندگی بیان کند، می‌توان به این نکته اشاره نمود که فرد تاب آور به جای اینکه ذهن خود را بر روی مشکلات متمرکز کند، برای رفع آنها بیشتر از توانایی‌های خود استفاده می‌کند و تلاش می‌کند تا از موقعیت بیش آمده به عنوان یک فرصت بهره ببرد؛ بنابراین مهارت تحمل سختی باعث می‌شود تا فرد مشکلاتش را خیلی خوب حل کند و از آنها فرار نکند.
- از مهم‌ترین علل تاب آوری می‌توان به تقویت معنویت در فرد اشاره نمود؛ بنابراین، افرادی که ایمان قوی‌تری دارند و در زندگی تاب آورتر هستند، هنگام بروز مشکلات و سختی‌ها، در کنار تلاش و تعقل به خداوند توکل می‌کنند.
کلام آخر
با توجه به مطالب بیان شده در خصوص تاب آوری و اهمیت آن در زندگی فردی و اجتماعی، دانستید که آشنایی با این مهارت می‌تواند در زندگی به شما کمک کند تا نسبت به خود تسلط بیشتری پیدا کنید. از آنجایی که تاب آوری و سلامت روان با یکدیگر رابطه مستقیم دارند، به هر اندازه که شما در زندگی تاب آورتر باشید، زندگی سالم‌تری خواهید داشت. علاوه بر این، شما می‌توانید با تقویت مهارت تاب آوری، هم کیفیت زندگی خود را بالا ببرید و هم روابط اجتماعی و عملکرد شغلی بهتری داشته باشید.
دیدگاهتان را بنویسید