اختلال نقص توجه (ADHD): انواع، علائم، عوارض، تشخیص و درمان
اختلال نقص توجه یکی دیگر از انواع بیماری‌های شایع مربوط به سلامت روان است که به عنوان یک اختلال رفتاری، بر روی زندگی خانوادگی فرد مبتلا تأثیر منفی داشته و می‌تواند مشکلات متعددی را برای او به وجود آورد. شروع اختلال ADHD در دوران کودکی بوده و ممکن است تا بزرگسالی تشخیص داده نشود. با توجه به اینکه بزرگسالان هم ممکن است دچار اختلال ADHD شوند، ما در این مطلب تصمیم گرفتیم علائم، انواع، عوارض و روش‌های درمانی اختلال کمبود توجه را مورد بررسی قرار دهیم. پس اگر تمایل دارید درباره اختلال ADHD در بزرگسالی بیشتر بدانید، با ما تا پایان همراه باشید.
منظور از اختلال نقص توجه چیست و چرا ایجاد می‌شود؟
اختلال نقص توجه یا ADHD که به آن اختلال کم‌توجهی یا بیش فعالی هم گفته می‌شود، نوعی بیماری مزمن است که با تأثیر بر روی عملکرد اجرایی فرد مبتلا، باعث کاهش توانایی او برای مدیریت افکار، رفتار و احساساتش می‌گردد. بسیاری از مردم بر این باور هستند که اختلال بیش فعالی به دوران کودکی محدود می‌شود، اما این عقیده اصلاً درست نبوده و ممکن است افراد بزرگسال هم درگیر اختلال ADHD شوند؛ چراکه ریشه این بیماری روانی به دوران کودکی آنها برمی‌گردد. اثرات طلاق بر کودکان نیز ممکن است در شدت گرفتن این اختلال در دوران بزرگسالی نقش داشته باشد، چراکه محیط‌های پرتنش می‌توانند بر رشد روانی و عملکرد عصبی کودکان تأثیر منفی بگذارند. افراد بزرگسالی که دچار اختلال کم‌توجهی هستند، معمولاً مسیر شغلی خود را بعد از سن 30 سالگی پیدا می‌کنند و در واقع این مسئله دیرتر از دیگر افراد رخ داده است. همچنین، این افراد به احتمال زیاد در زمینه‌های تعیین هدف، مدیریت زمان، سازماندهی و ادامه دادن کار، با مشکلات زیادی روبرو هستند و در روابط اجتماعی عملکرد ضعیفی دارند. اگرچه علت دقیق بروز اختلال نقص توجه هنوز مشخص نشده، اما عوامل عصبی و ژنتیکی در ایجاد و انتقال آن نقش مهمی دارند، به گونه‌ای که احتمال ابتلای کودکان به ADHD در صورت داشتن سابقه خانوادگی بیشتر است. علاوه بر این، کاهش سطح دوپامین در ایجاد نشانه‌ها و علائم اختلال نقص توجه مؤثر است. (دوپامین به ماده شیمیایی انتقال دهنده سیگنال‌های عصبی و تنظیم کننده پاسخ‌های عاطفی در مغز گفته می‌شود)
مهم‌ترین نشانه‌ها و علائم اختلال نقص توجه (ADHD) در بزرگسالان
به طور کلی علائم اختلال نقص توجه که در بزرگسالان بیشتر رایج است، شامل موارد زیر می‌شود:
- عدم مسئولیت پذیری، خستگی مداوم و اهمال کاری به دلیل نداشتن انگیزه
- عدم برنامه ریزی برای انجام فعالیت‌های روزانه به علت نداشتن نظم و سازماندهی
- هیجانی، آشفته، کم صبر و بی‌قرار بودن به دلیل داشتن تجربه احساسات متفاوت
- حواس پرت، فراموش کار و بی دقت بودن نسبت به جزئیات، داشتن احساس منفی نسبت به خود به علت نداشتن تمرکز
- از دیگر علائم کمبود توجه در بزرگسالان می‌توان به داشتن خلق‌وخوی تند، تحمل پایین در برابر ناامیدی، مشکل مقابله با استرس و نوسانات خلقی مکرر اشاره نمود.
با انواع اختلال نقص توجه (ADHD) بیشتر آشنا شوید
انواع اختلال نقص توجه با توجه به نشانه‌ها و علائم این بیماری در فرد مبتلا، عبارت است از:
- اختلال ADHD از نوع بی‌توجه: برای افراد مبتلا به این نوع از اختلال کم‌توجهی، مواردی نظیر پیروی از دستورالعمل‌ها یا مکالمات و سازماندهی یا تکمیل یک کار بسیار دشوار است. افرادی که اختلال بیش فعالی دارند، به راحتی جزئیات کارهای روزانه را فراموش می‌کنند و معمولاً حواس پرت هستند.
- اختلال ADHD از نوع بیش فعال – تکانشی: افراد مبتلا به این نوع از اختلال کم‌توجهی، بی‌قرار هستند و زیاد صحبت می‌کنند. از دیگر علائم این نوع از اختلال کم توجهی می‌توان به حرف زدن در زمان‌های نامناسب، برداشتن وسایل دیگران و قطع کردن حرف‌های دیگران اشاره نمود.
- اختلال ADHD از نوع ترکیبی (بی توجه و تکانشی): در اختلال نقص توجه ترکیبی، نشانه‌های دو نوع قبلی به یک اندازه در فرد مبتلا وجود دارد.
چند مورد از عوارض اختلال نقص توجه که بهتر است بدانید
به طور کلی عوارض اختلال نقص توجه شامل موارد زیر می‌شود:
- بروز تصادفات رانندگی مکرر
- عملکرد ضعیف در مدرسه یا محل کار
- سلامت جسمی و ذهنی ضعیف
- مصرف مواد مخدر
- مشکلات مالی
- داشتن روابط ناپایدار
- از دیگر عوارض اختلال نقص توجه می‌توان به بروز اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی، اختلالات شخصیتی و افسردگی اشاره نمود.
نحوه تشخیص اختلال نقص توجه چگونه است؟
تشخیص اختلال کمبود توجه به وسیله روانپزشک صورت می‌گیرد و معمولاً برای تشخیص آن، سابقه خانوادگی و پزشکی فرد مبتلا، نوع و شدت علائم بیماری مورد بررسی قرار می‌گیرد. علاوه بر این، نحوه ظهور نشانه‌های اختلال، وضعیت تحصیلی و شغلی فرد مبتلا، تعداد دفعاتی که علائم رخ داده است و هرگونه درمانی که قبلاً فرد مبتلا دریافت کرده، توسط پزشک معالج ارزیابی می‌شود. برای تأیید تشخیص این اختلال معمولاً از آزمایش‌های روان‌شناسی استفاده می‌شود که شامل مصاحبه با فرد مبتلا است. همچنین، گاهی تشخیص افتراقی با سایر شرایط روانی مانند اختلال شخصیت نمایشی انجام می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود علائم مربوط به ADHD است. علاوه بر این، ممکن است پزشک معالج در خصوص نحوه تشخیص اختلال نقص توجه از پرسش‌نامه‌هایی مثل پرسش‌نامه علائم ADHD (ASRS) یا پرسش‌نامه اختلال کمبود توجه (ADHD-RS) استفاده نماید.
برای درمان اختلال نقص توجه از چه روش‌هایی استفاده می‌شود؟
درمان اختلال نقص توجه شامل روش‌های گوناگونی است که با ترکیب آنها می‌توان به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا کمک نمود. روش‌های درمانی بیماری نقص توجه عبارت‌اند از:
- دارودرمانی: برای کنترل علائم اختلال کمبود توجه از داروهایی مثل دکستروآمفتامین (Adderall) و متیل‌فنیدات (Ritalin) استفاده می‌شود.
- رفتاردرمانی: به منظور کنترل علائم اختلال ADHD، از روش تحلیل رفتاری و آموزش مهارت‌های مدیریت رفتاری نظیر یادگیری مهارت‌های ارتباطی، مدیریت زمان و حل مسئله استفاده می‌شود.
- مشاوره: برای مدیریت علائم اختلال و تغییر رفتار فرد مبتلا به اختلال بیش فعالی، مشاوره با روانپزشک روش درمانی بسیار مناسبی است.
- تغییر سبک زندگی: افرادی که مبتلا به اختلال ADHD هستند، می‌توانند با تغییر سبک زندگی خود مثل داشتن تغذیه سالم، خواب کافی، مدیریت استرس و ورزش منظم، کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشند.
کلام آخر
با توجه به مطالب بیان شده در خصوص اختلال نقص توجه (ADHD): انواع، علائم، عوارض، تشخیص و درمان؛ دانستید این بیماری یک اختلال عصبی پیچیده است که با الگوهای بیش فعالی، بی‌توجهی و تکانشی در فرد مبتلا مشخص می‌شود؛ بنابراین اگر احساس می‌کنید یکی از اعضای خانواده یا آشنایانتان به اختلال کمبود توجه مبتلا هستند، بهترین کار این است که به یک دکتر روان‌شناس یا متخصص روانپزشک خوب مراجعه نمایید.
دیدگاهتان را بنویسید