اختلال شخصیت نمایشی: علائم، انواع و عوارض آن

شخصیت به مجموعه‌ای از الگوهای رفتاری و فکری ثابت گفته می‌شود که افراد طبق آنها با پیرامون خود ارتباط برقرار می‌کنند. در صورتی که این الگوها نادرست باشند، زندگی روزمره و حتی ارتباطات افراد دچار مشکل می‌شود. اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک نیز یکی از انواع اختلالات مربوط به شخصیت بوده که بر اثر آن، فرد مبتلا تلاش می‌کند با استفاده از هر ابزار و امکاناتی، مورد پذیرش دیگران قرار گیرد. از آنجایی که این اختلال می‌تواند باعث مختل شدن روابط شخصی، عملکرد اجتماعی و شغلی فرد شود، ما در این مطلب تصمیم گرفتیم به بررسی اختلال شخصیت هیستریونیک، علائم، انواع و عوارض ابتلا به آن بپردازیم. پس اگر تمایل دارید در مورد این اختلال روانی بیشتر بدانید، با ما تا پایان همراه باشید.

منظور از اختلال شخصیت نمایشی چیست؟

اختلال شخصیت نمایشی که با نام‌های دراما و هیستریونیک هم شناخته می‌شود، یک بیماری روانی بوده که با احساسات ناپایدار و شدید همراه است. فرد مبتلا به این اختلال، عزت نفس پایینی داشته، تمایل زیادی به جلب توجه دارد و برای قرارگرفتن در مرکز توجه دیگران، از خود رفتارهای نامناسب یا چشمگیری نشان می‌دهد. معمولاً تصویر ذهنی هر فرد از خودش، اساس و پایه ویژگی‌های شخصیتی او را تشکیل می‌دهد، اما افراد مبتلا به اختلال هیستریونیک تصویر ذهنی درستی از خود ندارند و برای خود ارزش قائل نیستند، به همین دلیل تنها زمانی احساس عزت نفس می‌کنند که از سوی دیگران مورد تأیید قرار بگیرند. متأسفانه این نیازمند بودن به جلب توجه دیگران باعث شده که آنها دست به کارهای غیرمعمول و نمایشی بزنند. اختلال شخصیت نمایشی در خانم‌ها بیشتر از آقایان شایع بوده و معمولاً در دوران نوجوانی یا قبل از بلوغ در فرد بروز پیدا می‌کند. برای درمان اختلالات روانی و درمان اختلال هیستریونیک بهتر است به یک روانپزشک یا روان‌شناس مراجعه شود تا با بهره‌گیری از روش‌های درمانی مناسب، فرد مبتلا بتواند روابط سالم‌تری را تجربه کند و به زندگی عادی خود برگردد.

دلایل ایجاد اختلال شخصیت نمایشی چیست؟

اختلال شخصیت نمایشی یا HPD بر روی روابط بین فردی و شغلی افراد تأثیر منفی داشته و می‌تواند باعث بروز مشکلات متعدد در زندگی اجتماعی آنها شود. در حال حاضر، مشخص نیست که چه عواملی اختلال شخصیت هیستریونیک را در فرد به وجود می‌آورند، اما ممکن است مجموعه‌ای از عوامل آموخته شده و ارثی در بروز آن نقش داشته باشند. به طور کلی دلایل ایجاد اختلال شخصیت نمایشی عبارت‌اند از:

• عوامل ژنتیکی: یک پیوند ژنتیکی یا یک عامل ارثی، داشتن سابقه خانوادگی
• عوامل محیطی: تاثیر طلاق والدین، تنبیه‌های شدید کودک یا رفتارهای اشتباه پدر و مادر
• سبک‌های فرزندپروری: والدینی که بیش از حد صمیمی یا ناسازگار هستند، یا اینکه در تربیت فرزند حد و مرزی ندارند، کودکان خود را بیشتر در معرض ابتلا به اختلال هیستریونیک قرار می‌دهند.
• آسیب‌های دوران کودکی: افرادی که در دوران کودکی درگیر آسیب‌هایی مثل کودک آزاری یا مرگ یکی از اعضای خانواده شده‌اند، ممکن است در دوران بزرگسالی با مشکل شخصیت نمایشی روبرو شوند.

علائم و نشانه‌های اختلال شخصیت نمایشی که بهتر است بدانید

ابتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک از سطح ابتدایی تا پیشرفته آن، دارای نشانه‌ها و علائمی است که در ادامه برخی از آنها را برایتان بازگو می‌کنیم:

• فرد مبتلا به این اختلال در رفتار و گفتار خود اغراق کرده و احساسات خود را بیش از حد نمایان می‌کند.
• از دیگر علائم اختلال شخصیت نمایشی این است که فرد مدام دنبال جلب توجه به دیگران بوده و چنانچه توجه موردنظر خود را دریافت نکند، احساس ناراحتی می‌کند.
• افرادی که درگیر بیماری شخصیت نمایشی هستند، احساسات سطحی دارند که به سرعت تغییر می‌کند.
• تصمیم‌گیری‌های آنها عجولانه بوده و به عواقب کارهایشان فکر نمی‌کنند.
• فرد مبتلا به این اختلال بلند، بلند می‌خندد، لحن متعارفی ندارد و همواره به دنبال جذاب بودن است.
• برای اینکه روابط خود را حفظ کنند، برای خود یک شخصیت پوچ و دروغین می‌سازند.
• بارزترین نشانه‌های اختلال شخصیت نمایشی دمدمی‌مزاج و هیجانی بودن فرد مبتلا است.

با انواع مختلف شخصیت نمایشی بیشتر آشنا شوید

به طور کلی انواع شخصیت نمایشی عبارت است از:

1. شخصیت نمایشی کودکانه: در این نوع از اختلال هیستریونیک، فرد مبتلا وابستگی شدیدی به دیگران داشته و رفتارهای اغراق‌آمیز مثل غش کردن به منظور جلب توجه را از خود نشان می‌دهد. اگر بلوغ روانی فرد کم باشد، این نوع رفتارهای کودکانه در صورت مشاهده مخالفت یا عدم تأیید، بیشتر خواهد بود. از جمله نشانه‌های این نوع اختلال نمایشی می‌توان به عدم پایداری احساسات، احساس سرزنش مداوم، عشق‌های شدید و آتشین اشاره نمود.
2. شخصیت نمایشی شاداب: افراد مبتلا به این نوع اختلال در نگاه اول بسیار صمیمی، خونگرم، مثبت‌نگر و اجتماعی به نظر می‌رسند، اما در باطن شرایط روحی آنها به شدت وخیم است و برای جلب توجه دیگران و نگه‌داشتن این احساس شادابی و سرزندگی، اضطراب زیادی را تحمل می‌کنند.
3. شخصیت نمایشی همواره موافق: ویژگی بارز افراد این گروه، تأیید تمامی نظرات دیگران و چاپلوسی است. در واقع آنها می‌خواهند به هر قیمتی که شده، دیگران دوستشان داشته باشند. حتی ممکن است برای رسیدن به این هدف رفتارهای اغراق‌آمیز مثل دادن هدایای گران قیمت به دیگران، از آنها سر بزند.

عوارض ابتلا به اختلال شخصیت نمایشی چیست؟

عوارض ابتلا به اختلال شخصیت نمایشی باعث می‌شود تا فرد:

• در روابط شغلی خود متزلزل شده و از لحاظ عملکردی دچار افت شدید شود.
• از رخ دادن حوادث منفی گوناگون بترسد یا وقایع آینده مثل یک کوه بزرگ مقابلش ظاهر شود.
• در روابط عاطفی و به خصوص زندگی زناشویی خود ضعیف عمل کرده و با شکست روبرو شود.
• دچار اختلال افسردگی متوسط تا شدید شود.
• نتواند فعالیت‌های عادی و معمولی زندگی خود را کنترل و مدیریت کند و درگیر آسیب‌های جدی و مشکلات متعدد شود.

کلام آخر

با توجه به مطالب بیان شده در خصوص اختلال شخصیت نمایشی: علائم، انواع و عوارض آن، دانستید که این اختلال روانی با رفتارهای نمایشی، هیجانی و همچنین نیاز شدید به توجه مشخص می‌شود. اگرچه اختلال شخصیت هیستریونیک می‌تواند بر روی زندگی فرد اثرات منفی داشته باشد و باعث مختل شدن فعالیت‌های روزانه او شود، اما با شناسایی علائم اختلال شخصیت نمایشی و درمان مناسب آن، فرد می‌تواند با بهبود الگوهای رفتاری خود، کیفیت زندگی‌اش را ارتقا دهد.