سلامت روانی چیست؟
سلامت روانی عبارت است حالتی از رفاه که در آن هر فردی به توانایی‌های خود پی می‌برد، می‌تواند با استرس‌های عادی زندگی کنار بیاید
از توانایی فرد در کنترل فراز و نشیب‌ها و لحظات غیرمنتظره زندگی. افرادی که سلامت روانی خوبی دارند می‌توانند روابط سالم خود را با دیگران حفظ کنند و حل تعارض، برقراری ارتباط، ناامیدی و انواع احساسات دیگر را پردازش کند. درک این احساسات و پردازش آنها به روش‌های سالم و مثبت می‌تواند به فرد کمک کند تا به موقعیتی واکنش نشان دهد.
افرادی که از سلامت روانی خوبی برخوردارند با استفاده از یک ذهنیت امیدوارکننده و خوش‌بینانه با زندگی درگیر می‌شوند. در واقع می‌توان به‌صورت علمی این‌گونه بیان کرد که سلامت روان به معنای بهزیستی شناختی، رفتاری و احساسی است و همه چیز در مورد نحوه تفکر، احساس و رفتار مردم است. برخی اوقات افراد از اصطلاح “سلامت روان” به معنای عدم وجود یک اختلال روانی استفاده می‌کنند. سلامت روان می‌تواند بر زندگی روزمره، روابط و سلامت جسمی تأثیر بگذارد. بااین‌حال، این پیوند در جهت دیگری نیز کار می‌کند. عوامل زندگی افراد، ارتباطات بین‌فردی و عوامل جسمی می‌توانند در اختلال در سلامت روان مؤثر باشند. مراقبت از سلامت روان می‌تواند توانایی فرد را در لذت بردن از زندگی حفظ کند. انجام این کار مستلزم دستیابی به تعادل بین فعالیت‌های زندگی، مسئولیت‌ها و تلاش برای دستیابی به تاب‌آوری روانی است. شرایطی مانند استرس، افسردگی و اضطراب همگی می‌توانند بر سلامت روان تأثیر بگذارند و روال زندگی فرد را مختل کنند. اگرچه اصطلاح سلامت روان در استفاده رایج است، بسیاری از شرایطی که روان‌شناسان آن را به‌عنوان اختلالات روانی تشخیص می‌دهند ریشه فیزیکی دارند.
فهرست مطالبی که در این مقاله می خوانید
عوامل خطرساز بیماری‌های روانی
هر فردی بدون توجه به سن، جنس، درآمد یا قومیت خود در معرض خطر ابتلا به اختلال روانی است و همچنین در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه، اختلالات روانی یکی از علل اصلی ناتوانی است. شرایط اجتماعی و مالی، عوامل بیولوژیکی و انتخاب شیوه زندگی همگی می‌توانند سلامت روانی فرد را شکل دهند. بخش بزرگی از افراد مبتلا به اختلال سلامت روانی به طور هم‌زمان بیش از یک بیماری دارند. توجه به این نکته ضروری است که سلامت روانی خوب به تعادل ظریف عوامل بستگی دارد و چندین عنصر زندگی و جهان به‌طورکلی می‌توانند برای ایجاد اختلالات همکاری کنند سلامت روحی و جسمی به همان اندازه اجزای مهم سلامت اهمیت دارد. به‌عنوان‌مثال، افسردگی خطر بسیاری از انواع مشکلات سلامت جسمانی، به‌ویژه شرایط طولانی‌مدت مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و سکته را افزایش می‌دهد. به طور مشابه، وجود بیماری‌های مزمن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های روانی را افزایش دهد.
آیا سلامت روان شما در طول زمان تغییر می‌کند؟
بله، مهم است که به‌خاطر داشته باشید که سلامت روانی یک فرد بسته به عوامل زیادی می‌تواند در طول زمان تغییر کند. وقتی خواسته‌هایی که از فرد می‌شود بیش از منابع و توانایی‌های مقابله‌ای او باشد، سلامت روان او تحت تأثیر قرار می‌گیرد. به‌عنوان‌مثال، اگر فردی ساعت‌های طولانی کار می‌کند، از بستگان خود مراقبت می‌کند یا از مشکلات اقتصادی رنج می‌برد، ممکن است از سلامت روانی ضعیفی برخوردار باشد.
چه چیزی باعث بیماری روانی می‌شود؟
هیچ دلیل تنهایی برای بیماری روانی وجود ندارد. عوامل متعددی می‌توانند در ایجاد بیماری‌های روانی نقش داشته باشند، مانند:
- تجربیات نامطلوب اولیه زندگی، مانند ضربه یا سابقه سوءاستفاده (به‌عنوان‌مثال، کودک‌آزاری، تجاوز جنسی، مشاهده خشونت و غیره)
- تجربیات مربوط به سایر بیماری‌های مداوم (مزمن) مانند سرطان یا دیابت
- عوامل بیولوژیکی یا عدم تعادل شیمیایی در مغز
- استفاده از الکل یا مواد مخدر
- داشتن احساس تنهایی یا انزوا
عوامل تعیین‌کننده سلامت روان
عوامل متعدد اجتماعی، روانی و بیولوژیکی سطح سلامت روانی فرد را در هر مقطع زمانی تعیین می‌کند. به‌عنوان‌مثال، خشونت و فشارهای اقتصادی و اجتماعی مداوم خطری برای سلامت روان محسوب می‌شود. واضح‌ترین شواهد مربوط به خشونت جنسی است.سلامت روانی ضعیف همچنین با تغییرات سریع اجتماعی، شرایط کاری استرس زا، تبعیض جنسیتی، محرومیت اجتماعی، شیوه زندگی ناسالم، بد جسمانی و نقض حقوق بشر در ارتباط است.
عوامل روان‌شناختی و شخصیتی خاصی وجود دارد که افراد را در برابر مشکلات روانی آسیب‌پذیر می‌کند. خطرات بیولوژیکی شامل عوامل ژنتیکی است.
ارتقاء و حفاظت از سلامت روان
ارتقاء سلامت روان شامل اقداماتی است که بهزیستی روانی را بهبود می‌بخشد. این ممکن است شامل ایجاد محیطی باشد که از سلامت روان حمایت می‌کند. محیطی که به حقوق اولیه مدنی، سیاسی، اجتماعی – اقتصادی و فرهنگی احترام گذاشته و از آن محافظت می‌کند، برای سلامت روان اساسی است. بدون امنیت و آزادی ارائه شده توسط این حقوق، حفظ سطح بالای سلامت روان دشوار است. سیاست‌های ملی سلامت روان باید هم مربوط به اختلالات روانی باشد و هم مسائل وسیع‌تری که باعث ارتقاء سلامت روان می‌شود.
ابعاد روان‌شناس خانواده
بر اساس روانشناسی خانواده ، خانواده نهادی است که ابعاد و جنبه‌های مختلف را در بر می‌گیرد و دارای پیچیدگی روان‌شناختی زیادی است چراکه افراد یک خانواده بر رفتار یکدیگر مؤثر هستند و اگر به این موضوع توجه نشود باعث اختلالات فراوانی می‌شود. روان‌شناس خانواده سعی دارد که ابعاد جنبه‌های مختلف از خانواده را بررسی و تحلیل کند تا بنیان خانواده مستحکم و حفظ شود.
کاربرد اصلی روان‌شناس خانواده
بررسی مشکلات و معضلات در خانواده ارائه راه‌حل مناسب برای حل مسائل خانوادگی، افزایش بهداشت روانی جامعه و خانواده، روابط خانوادگی و مشکلات خانواده روان‌شناس خانواده معمولاً با افراد، زوج‌ها و خانواده‌ها در ارتباط هستند روان‌شناس خانواده مشکلات خانوادگی نظیر سلامت روانی، روانشناسی افراد و خانواده‌ها و روابط متقابل آنها در خانواده را بررسی و تحلیل کرده و سپس به درمان آنها اقدام می‌کند. روان‌شناس خانواده سعی می‌کند مشکلات و چالش‌های خانوادگی، تنش‌ها و استرس‌ها در خانواده، چالش‌های تربیت فرزند، مشکلات رفتاری کودک و نوجوان در خانواده را بررسی و بهترین راه برای حل مشکلات ارائه دهد.
اهمیت روان‌شناس خانواده
مهم‌ترین محیط اجتماعی شدن در زندگی هر فرد و تجارب دوران کودکی در محیط خانواده برای هر فرد ایجاد می‌شود فضای خانواده معمولاً از مهر و محبت، فداکاری و گذشت، صمیمیت آکنده است بااین‌حال گاهی اوقات همراه با حسادت دشمنی، کینه و نفرت همراه است. کودکان در جریان اجتماعی شدن، عواطف را در کنار خانواده خود تجربه می‌کنند. اعضای خانواده آن‌قدر به یکدیگر وابسته هستند که هر نوع مشکل یا چالشی برای هر یک از اعضای خانواده چه به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم ایجاد شود بر زندگی سایر اعضا هم تأثیرگذار است به همین منظور خانواده به دلیل تأثیر بالایی که بر افراد دارد گاهی به‌عنوان روشی برای درمان این اختلالات به کار می‌روند روانشناسی بالینی و روان‌شناس خانواده ترجیح می‌دهند درمان یک فرد در درون خانواده اتفاق بیفتد و همچنین تر علاقه مند هستند که همه اعضای خانواده را از نزدیک ملاقات کنند.
کاربرد روانشناسی خانواده
روان‌شناس خانواده با استفاده از تحقیقات سایر حوزه‌های روانشناسی و همچنین تحقیقات مربوط به خانواده به بررسی موانع و مشکلات مربوط به خانواده مثل مشکلات ازدواج، چالش‌های دوران نامزدی، اختلافات زناشویی شیوه رفتاری بر روابط زوجین و همچنین شیوه رفتار با فرزندان را مورد بررسی قرار می‌دهد تا برای بهبود روابط خانوادگی و بهداشت روانی خانواده راهکارهای درستی بر پایه علم ارائه دهد.
تأثیر استفاده از روان‌شناس فردی
روانشناسی فردی نوعی از مشاوره است که در آن روان‌شناس به مراجعه‌کننده کمک می‌کند تا از محیطی که در آن گرفتار شده‌اند خارج شوند و مثل یک فرد عادی زندگی کنند. در روانشناسی فردی تلاش می شود تا با روش‌های عقلانی و علمی در فضای آرام و دوستانه احساسات و رفتارهای فرد را بررسی شده و در تصمیم‌گیری‌ها به آن کمک شود. به عقیده بسیاری از روان‌شناسان دلیل بیشتر سردرگمی‌های نسل امروز نداشتن شناخت درباره استعدادها و مهارت‌های خود است در قدم نخست روان‌شناس به شما کمک می‌کند که خود را بشناسید و سپس پس از شناخت خود اهدافتان را تعیین کرده و در آخر به شما از لحاظ روحی و روانی کمک می‌کند تا جهت رسیدن به اهدافتان تصمیم درستی بگیرید.
روان‌شناس فردی به شما کمک می‌کند تا :
- مهارت و استعدادهای خود را بشناسید
- اختلالات روانی را درمان کنید
- ناامیدی را از خود دور کنید
- چالش‌ها و موانع زندگی را بشناسید و در جهت مواجهه با آنها بهترین تصمیم را بگیرید
- عوامل استرس و اضطراب را از خود دور کنید
اهمیت روان‌شناس فردی
اهمیت روان‌شناس فردی و جایگاه این بخش در مشاوره روزبه‌روز در حال افزایش است ولی چرا روی روان‌شناس فردی آن‌قدر تاکید شده است. فکر کنید شما در شرایطی هستید که به هر دلیلی دچار مشکل و چالش شده‌اید و کسی را ندارید که شما راهنمایی و کمک کند تا از این چالش عبور کنید یا مثلاً به کسی اعتماد ندارید که با آن درد و دل کنید در این حالت باید کسی باشد که شما را راهنمایی کرده و بهترین تصمیم را بگیرید باتوجه‌به زندگی امروز و پیچیده شدن روابط فردی اهمیت روان‌شناس فردی بیشتر احساس می‌شود البته در دنیای امروز به علت آنکه میزان تحصیلات افراد جامعه بیشتر شده است آگاهی نسبت به اهمیت روانشناسی در زندگی بیشتر شده است.
ویژگی‌های روان‌شناس فردی
مهم‌ترین ویژگی روان‌شناس فردی پیداکردن مشکلات است که گاهی علتش را حتی خود فرد نمی‌داند. اگر در جلسات روانشناسی به توان به‌درستی دلیل مشکلات را پیدا کرد و راهکارهای مناسبی برای حل ان ارائه داد قطعاً طی چند جلسه فرد می‌تواند به‌راحتی درمان شود از ویژگی‌های یک روان‌شناس خوب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پذیرش مشاور
- رازدار و قابل‌اعتماد باشد
- قابلیت دسترسی داشته باشد
روانشناسی گروهی چیست
روانشناسی گروهی نوعی روانشناسی درمانی است که شامل ملاقات با گروهی از افراد است که همه آنها مشکلات و نگرانی‌های شبیه به هم را دارند. در این جلسات گروهی می‌توان تجربیات نظرات و مشکلات خودمان را و در مقابل از احساسات و مشکلات دیگران باخبر شویم و همچنین روانشناسی گروهی باعث ایجاد یک فضای امن و حمایتی شده که همه گروه بتوانند در آن به‌راحتی صحبت کرده و در نهایت برای دستیابی به اهداف تلاش کنند. در جلسات روانشناسی گروهی روان‌شناس مثل یک مربی عمل می‌کند و روند صحبت‌های گروه را سازماندهی می‌کند
اهداف روان‌شناس گروهی
برگزاری جلسات گروهی اغلب ممکن است باتوجه‌به نظر روانشناسی و نوع مشکل افراد اهدافی متفاوت داشته باشد اما به‌طورکلی می‌توان به اهداف زیر اشاره کرد:
- ارسال و دریافت حمایت عاطفی و احساسی
- یادگیری نحوه درست ارتباط با دیگران
- کاهش حس تنهایی افراد
- پیداکردن مشکلات و ارائه راه‌حل‌های مناسب برای حل آن
- تمرین مهارت صحبت‌کردن در اجتماع
تفاوت روان‌شناس فردی و گروهی در چیست
تفاوت روان‌شناس فردی و گروهی تنها به تعداد افراد مشاوره گیرنده بستگی دارد. البته این دو مشاوره نسبت به هم مزایا و معایبی هم دارد اما در کل اهداف هر دو یکی است، و آن هم حل مشکلات و گرفتاری‌های فرد و پیداکردن راهکارهای درست و مناسبی برای آن است. در روانشناسی فردی روان‌شناس فقط با یک نفر صحبت می‌کند درصورتی‌که در روانشناسی گروهی معمولاً تعداد مشاوره گیرندگان از یک نفر بیشتر است و این کار به‌صورت گروهی انجام می‌شود. یک گروه مشخص با مشکلات تقریباً شبیه به هم دور هم جمع می‌شود و در مورد مشکلاتشان صحبت می‌کنند. اغلب این افراد مشکلات بزرگ و پیچیده روانی ندارند و بیشتر درباره مسائل خانوادگی، مشکلات اجتماعی، تحصیلی و شغلی و گفتگو می‌کنند و راهکارهایی برای حل آن می‌گیرند.
هم ریشه عزیز بهبود شما، مهم است. برای اطلاع از نحوه ارتباط و دوره‌های آموزشی درمانی دکتر بیتا حسینی اینجا کلیک کنید.
